ހަސީބުގެ ގެއަށް ކިޔާލި ރީތިނަން

ވަރަށް އެކުވެރި ގުޅުން ބަދަހި ރައްޔިތަކު ދިރިއުޅޭ ރަށެކެވެ. ރަށުގެ ގިނަ ބަޔަކު މަސްވެރިކަން ކުރިއަސް އަންހެންވެރިން ދަނޑުވެރިކަމުގެ މަސައްކަތުގެ އިތުރުން ފަންގި ވިނުމުގެ މަސައްކަތް ކުރަނީ އެމީހުންގެ ފިރިންނަށް ލިބޭ އެއްޗެއް ކުޑަ އަޑި ކޮށްލުމުގެ ބޭނުމުގައެވެ. ކޮންމެ އަންހެނަކުވެސް ފަތިހު މާއިރާ ހޭލައިގެން ގެއާއި ގޭގެ ސަރަހައްދު ކުނިކަހާ ސާފުކުރާނެއެވެ. ތާހިރު މުރާލި ހީވާގި އަންހެނުންނެވެ. ރަށުގެ ގިނަ މީހުންގެ ބޭނުމަކީ އެމީހުންގެ ގެދޮރު ޒީނަތްތެރި ކުރުމެވެ. ފަހުގެ ޒަމާނީ ފެންވަރަށް ހެދިފައި ނުވާ ގެއެއް މަދުވާނެއެވެ. މި ކިޔައިދެނީ ރ.އަތޮޅު ކިނޮޅަހުގެ ވާހަކައެވެ.

މިރަށުގައި އުޅޭ ކޮންމެ މީހަކީ ފުދޭ ވަރުގެ ތަނަވަސް މީހުންކަމަށް ވީތީ ރަށުގެ ބިން ބޮޑުވުމާއި އެކު އަލަށް އަޅާ ކޮންމެ ގެއަކަށް ރީތި ނަމެއްގެ ކިޔުމުގެ އިތުރުން ފެންވަރު ރަނގަޅު "ގަނޑުވަރެއް" ބިނާ ކުރުމަކީ އެމީހުންގެ ޚިޔާލީ ފޮލާއެވެ. މިރަށު ހަސީބަކީ ރަށުގެ ގްރޭޑް ފަހަކުން ތައުލީމީ ހަޔާތާ ވަކިވެފައިވާ ބޯހަރު މުރާލި ކެޔޮޅެކެވެ. މުސްކުޅިގޭގައި އުޅެވޭނެ  ތަންކޮޅެއް ނެތުމުގެ ސަބަބުން އަބަދުވެސް ފިކުރުކުރެވެނީ އޭނާއަށް ރަށުން އިތުރު ގޯއްޗެއް ލިބޭނޭ ދުވަހަކަށެވެ. ޒަމާންތައް ފާއިތުވެގެން ދެއެވެ. ގޯއްޗެއް ލިބޭތޯ މައުމޫނުގެ ދިގު ތިރީސްއަހަރުގައި ކުރި ހުރިހާ މަސައްކަތެއް ވީ ބޭކާރެވެ. ނަމަވެސް ރަންރީނދޫ ސަރުކާރުން ގޯތި ދޫކުރުމުގެ ފުރަތަމަ ބުރުން ޙަސީބަށް ގޯއްޗެއް ލިބުނެވެ.

މަސްވެރިކަމުން ލިބޭ އެއްޗެއް ރައްކާކޮށް ދެލައްކަ ރުފިޔާއިން، ހަސީބުގެ އާ ގޯތި ކޮޅަށް ޖަހާލިއެވެ. ޒަމާނީ އެންމެ ފެންވަރު ރަނގަޅު ސާމާނާއެކު ބަލާބެލުމަށް ކުޑަ ކުޑަ ގަނޑުވަރެކޭ ބުންޏަސް ދޮގަކަށް ނުވާނެއެވެ. ފަރުނީޗަރާއި ހިފައިގެންގުޅޭ ސާމާނުންފެށިގެން ބޭރުގެ ވަށާފާރާ ހިސާބަށް ތައުރީފު ހައްގެވެ. ހަމަ އެހާވެސް ފުރިހަމަވެފައި ޗާލެވެ. ރަށުގައި ހުރި އެންމެ ރީތި ގެއަކީ ހަސީބުގެ ގެއޭ ބުނުމަކީ އެހެން ގޭގެއަށް ބުނެވޭ ކުޑައިމީސް ބަހަކަށް ނުވާނެކަން ޔަޤީނެވެ. ގެއަޅައި ނިންމާފައި ވީނަމަވެސް އިމާރާތާއި ގޯތީގެ ރަޖިސްޓްރީގައި، ގެއަށް ކިޔާފައިވާ ނަމަކީ އިހުޒަމާނުގެ ކުރީގެ "ކަޓް" ނަމަކެވެ. ނަމަވެސް ގޭގެ ޗާލުކަމާއި ނަމާއި ކިތަންމެހާވެސް ގުޅެއެވެ. ގޯތި ލިބުން އިރު ހަސިީބު މި ގޯއްޗަށް ދީފައިވާ ނަމަކީ "ޔާގޫތުގެ" އެވެ. މި ނަމާއިމެދު ހަސީބުގެ އަނބިގޮއްޔެ އެހާ ހިތަކާއި ނުވެއެވެ.

ރަމަޟާންމަހުގެ ހަތާވީސް ވިލޭރޭ މި ގޯއްޗަށް ނިކުތުމުގެ ފަހުގެ ތައްޔާރީތައް ކުރުމަށް ބައެއް ސާމާނު ގަނެލުމަށާއި ގޭގެ ނަންބޯޑް ހެދުމަށް ހަސީބު މާލެއައެވެ. ރަށުގައި ކިޔަވަންހުރި ކައިރި ރަށެއްގެ ރަހުމަަތްތެރިއެއްގެ ދަރިއެއް މަގުމަތިން ފެނިގެން ގެއަޅާ ނިންމާލި ވާހަކަ އާއި ޗުއްޓީގައި ބައްޕަމެން އެކީ އަންނަން ވާނޭ ކަމަށްބުންޏެވެ. އަދި އާގެއަށް ނިކުންނަ ރަސްމިއްޔާތަށް މި ޗުއްޓީގައި ދިޔުމަށް ދައުވަތުވެސް ދިނެވެ. އަދި ގެ އަށް ކުރި އަގުބޮޑު ތައުރީފާއިއެކު ގެއަށް ކިޔާ ނަން ބުނުމުން އެސޮރު އެކަމާއި ޚިޔާލެއް ދިނެވެ. ނަންބޯޑް ހަދާއިރު ތި "ކަޓް" ނަން ބަދަލު ކުރުމަށް ހަސީބަށް ނަސޭހަތް ދިނެވެ. ތިހާ ފުރިހަމަ ގެއަކަށް ތިކަހަލަ "ހަޔާތްކުޑަ" ނަމެއް ނުގުޅޭނޭ ކަމަށް ބުނެފައި ތި ގެއަށް ކިޔާނެ ރީތި އިނގިރޭސި ނަމެއް ހޯދުމަށް ބުންޏެވެ. ނަމަވެސް އިނގިރޭސިން މާ ބޮޑު އެއްޗެއް ހަސީބަށް ރޯފިލާފައި ނެތުމުން އެސޮރު ގާތު ރީތި ނަމެއް ކިޔައިބަލާށޭ ބުންޏެވެ. އެސޮރު ހަމަ ފަހަރަކު ނަމަކާއި އޭގެ މާނަ ކިޔަަމުން ދެއެވެ. ނަމަވެސް ބައި ގަޑި އިރު ވީއިރު ވެސް ހަސީބަށް ކަމުދާ ނަމެއް އޮސެއްރަކަށް އަދި ނިކިޔެއެވެ. އެންމެ ފަހުން އެސޮރު ވިސްނަން އިނދެފައި ބުނި ނަމަކީ ހަސީބަށް މާރީތި ނަމަކަށް ވެއްޖެއެވެ.

ނަންބޯޑް ހަދައިދޭ ތަނަށް ގޮސް އެސޮރު ބުނި ނަން ހަނދާން ކޮށްކޮށް ހަނދާނެއް ނުވިއެވެ. އެސޮރަށް ގުޅޭނެ ނަންބަރެއް ނެތުމުން އިރުކޮޅަކުން އެބަ އަންނަމޭ ކިޔާފާ ހަސީބު ދިޔައީ ގެއަށެވެ. ގެއަށް ގޮސް ފެންވަރައިގެން ބޭރަށް ނިކުތް ތަނާ އެސޮރު ބުނި ނަން ހަނދާން ވެގެން ގަނޑުކޮޅެއްގައި އެނަންކޮޅު ލިޔުމަށް ފަހު ނަންބޯޑް ހަދާތަނަށް ގޮސް ނަންބޯޑް ހަދަން ހަވާލުކުރިއެވެ. ނަމުގެ މައްސަލައިގައި އެތަނުގައި ބޮޑު ހައިޖާނެއް ހިންގުމަށް ފަހު، އޭނަ ބޭނުންވާ އެއްޗެއް ބުނާ ގޮތަކަށް ހެދުމަށް ބުންޏެވެ. ހަސީބަކީ ބޯހަރު، ގޮތް ދޫނުކުރާ މީހަކަށް ވުމުން، މީހަކު ހަމަ ބުނާހާ އެއްޗެއް ގަބޫލުކުރާ މީހެއްވެސް ނޫނެވެ. ޝައްކެއްވެސް ނެތްތާއެވެ. ހަސީބަށް އެމީހުން ނަންބޯޑް ހަދައި ދެނީ ހިލޭ އަކު ނޫނެވެ. ވީމާ ހަސީބު ބުނި ނަމެއް ބުނި ގޮތަކަށް ބޯޑުގައި ޖަހައިގެން ނަންބޯޑް ހެދީމަ އެވީއެއް ނޫން ހެއްޔެވެ.

ފުރަން އޮތް ދުވަހުގެ ހަވީރު ހަސީބުގެ ގެއަށް ކިޔުމަށް  އެރީތި ނަން ދިން ސޮރާއި ދިމާވެގެން އޭނަގެ ނަންބަރު ހޯދާ ނަންބޯޑް ހެދި ޥާހަކަވެސް ބުންޏެވެ. އަދި ނަން ބޯޑް ހެދުމުގައި އެމީހުން ދެއްކި އުޒުރާއި އެސޮރު އެބުނި ރީތި ނަމަކީ މީހުން ގޭގެއަށް ކިޔާ ނަމެއް ނޫން ކަމަށް އެމީހުން ބުނި ވާހަކަވެސް ބުންޏެވެ. އަދި މިދަތުރުގައި ހަސީބާއި އެކު އެރަށަށް ދިޔުމަށް މި ސޮރުވެސް އެއްބަސްވިއެވެ. ހަސީބުގެ ރަށުގައި އެރޭ ރޭކުރުމަށް ފަހު އެސޮރުގެ އަމިއްލަ ރަށަށް ދެވޭނެ ގޮތް ދަތުރުފަތުރުގެ ނިޒާމުގެ ސަބަބުން ހަމަޖެހިފައި ވާތީވެސް މެއެވެ. ރަށަށް ގޮސް ގޭގައި ނަންބޯޑް ހަރުކޮށް މީހުންނަށް އެނަން ނުފެންނަ ގޮތަށް ބޭންދީ ކަރުދާސް ގަނޑެއް ހިއްޕާފައެވެ. އެއީ އެހާ ރީތި ނަމެއް އެހެން ގެޔަކަށް ކިޔާފާނެތީއެވެ. ގެއަށް ނިކުންނަ ރަސްމިއްޔާތަށް ރަށުގެ ގިނަ ބައެއްގެ ސަމާލުކަން އިތުރަށް ހޯދުމުގެ ބޭނުމުގައެވެ. އަދި ގެއަށް ކިޔާ ނަންވެސް އެންމެ ގާތް އެކުވެރިޔާ އަށާއި އަންހެނުނަށް ވެސް ސިއްރުކުރިއެވެ. މިރޭގެ ބަރާކާތްތެރި ސާއަތުގައި ނަންބޯޑްގައިވާ ރީތި ނަން ދުނިޔޭގެ އަލިކަމުގެ ތެރެއަށް ނެރުމުގެ ބޭނުމުގައެވެ.

މިރެއަކީ ރަމަޟާން މަހުގެ ހަތާވީސް ވިލޭރެއެވެ. ހަސީބުގެ ގޭ ކައިރިއަށް އޮތީ އީދު އައިސްފައެވެ. ގަނޑުވަރެއްފަދަ ރީތި ގެއަށް ކިޔާނަން ބެލުމަށް ޝައުގުވެރިކާމާއެކު އިންތިޒާރުގައި އައިސްތިބި މީހުންގެ އަދަދު މަދެއް ނޫނެވެ. ގެއަށް މިރީތި ނަން ދިން ސޮރުވެސް ރަސްމިއްޔާތުގައި ބައިވެރިވެގެން އިނެވެ. ގެއަކަށް ކިޔުމަށް މިހާ ރީތި ނަމެއް ދެވުމުން އުފަލުން ހެވިފައި، އައިސްތިބި ރީތި އަންހެން ކުދިންނަށް އެއްލޯ މަރާލަ މަރާލާ އެސޮރު އިނީ ވަގުތު ނުޖެހިގެންނެވެ. ގެއަށް ނިކުތުމުގެ ރަސްމިއްޔާތުގައި ރަށުގެ ގިނަބަޔަކށް ދައުވަތު ދެވި ރަނގަޅު ޖާފަތެއްވެސް ބޭއްވިފައި ވެއެވެ. ގޭގެ ނަންބޯޑް ދައްކާލާ ގެއަށް ނިކުތުމުގެ ސުންގަޑި ޖެހި، ރަށުގެ މިސްކިތުގެ މުދިންބެ ނަންބޯޑް ކެނޑުމުގެ ކުރިން އެތަނަށް އެއްވެ ތިބި މީހުންނާއި ކުޑަ ވާހަކަ ކޮޅެއް ދައްކާލާ ގެއަަށް ކިޔާނަން ދައްކާލުމަށް ނަންބޯޑް ކެނޑިއެވެ. އަދި ކޮށި ގޮތަކަށް "މިގެއަށް ކިޔަނީ... ކު..ނޮލެ..ޑް ..ގެ" އޭ ބުންޏެވެ. 

ދެފަހަރަކު ކިޔާލާ މިގެއަށް ކިޔަނީ "ކުނޮލެޑްގެ" އޭ އަޑުގެ ކޮޅަށް ގޮވާލިއެވެ. މުދިންބެ އެހެން ބުނުމާއެކު އެތަނުގައި ތިބި ޒުވާން އަންހެންކުދިންތަކުގެ ހިނިގަނޑު ފަޅަފަޅާގެން ދިޔައެވެ. މުދިންބެ އާއި ހަސީބު ހިތުން އެވެރިން އެ އުފާ ފާޅުކުރަނީއެވެ. އަދި މުދިންބެ އެސޮރަށް އިޝާރާތްކޮށް މިގެއަށް މިރީތި ފުރިހަމަ ނަންދެއްވި ބޭފުޅަކީ އެއިންނެވީއޭ ބުނުން ވީ އެސޮރު ލަދުން ހަލާކުވާ ވަރުވީ ކަމަކަށެވެ. އެސޮރު ގެން ލަދާއި އެކުވެސް މުދިންބެ އެއިޢުލާނުކުރި ނަމަކީ އެއީ އެސޮރު ކީ ނަމެއް ނޫން ކަން ސާބިތު ކޮށްދިނުމަށް ކޮޅަށް ތެދުވެފައި ބުންޏެވެ. "ބައްލަވާ މުދިންބޭ... އަޅުގަނޑު ބުނީ "ނޮލެޖް..." އެއްވެސް ހާލެއްގައި "ކުނޮލެޑްގެ" އެކޭ އަޅުގަނޑެއް ނުބުނަން... ހަސީބަށް އަޅުގަނޑު ބުނި އެއްޗެއް ރޯފިލާފަ ނެތީމަ ތިއޮތީ ވިއްޔާ އިނގިރޭސިން "ނޮލެޖް' ޖަހާފަ.... އެކަމަކު ދިވެހިން "ކުނޮލެޑްގެ" ޖެހީ ހަސީބު ނަންބޯޑް ހަދާ މީހުންނާ ޖަދަލުކޮށްގެން... އަހަރެމެން ކަހަލަ ތައުލީމީ މީހުންނާ ހަސީބުމެންފަދަ ޑިގްރީ ހޯލްޑަރުންނާ ޙާސް ތަފާތުވާނެ..."

މިހެން ބުނެފައި އެސޮރު ގަތްލަދާއެކު މި އުފާވެރި ހަފްލާ ދޫކޮށް ދިޔައީއެވެ. ހަސީބުވެސް އަރަތްބަކު ރާބޮއިފަ ހުރިހެން ހުއްޓުން އަރާފަ ހުރީއެވެ. ކާއެއްޗެހިން ދުވާ މީރުވަހުން އަވަހަށް ކާން ނުދެވިގެން މުދިންބެ ތެޅިބާލާއިރު، ތަނުގެ ހަމަހިމޭންކަން ގެއްލުވާލުމަށް މި ހިނގާދިޔަ މަޖާ ހާދިސާގެ ސަބަބުން މި ހަފްލާއަށް ދަލުބޭރުން ޖެހިގެން އައިސްތިބި ޅަފުރާގެ ޒުވާން އަންހެން ކުދިންތައް ހީހީ ހަލާކުވަނީއެވެ. (ނައިފަރު އަޕްޑޭޓް ނިއުސް ޓީމް) ކޑޒ