ފައިސާ ދެއްކީ، އައިނެއް ހައްދަން...

ބައެއް މީހުންނަކީ ދެއްކުންތެރިކަމާއެކު ނަންބަރު އައިނު އަޅާ މީހުންނެވެ. އެހެން ކަމުން، ނަންބަރު އައިނެއް ހެދުމުގެ ކުރިން ތިމާއަށް ކޮންމެހެން އައިނެއް ބޭނުން ވޭތޯ، ލޮލުގެ ޚާއްޞަ ޑޮކްޓަރަކަށް ދައްކާ، ޓޮކްޓަރުގެ ލަފާ ހޯދުމަކީ ވަރަށް މުހިންމު ކަމެކެވެ. ލޮލަކީ އިންސާނާގެ އެންމެ އަގުބޮޑު އެއް ހިއްސު ކަމަށް ވިހިނދު ލޮލަށް ޚާއްސަ ސަމާލުކަމެއް ދިނުމަކީ ވަރަށް މުހިންމު އަދި ބޭނުންތެރި ކަމެކެވެ.

އައިނު ހަދައިދޭ އޮޕްޓިކަލް އަކުން ލޯ އަނދިރި މީހަކު ނަންބަރު އައިނެއް ހެއްދި އެވެ. އެ އައިނު އަޅައިގެން ލޯގަނޑުން ބެލި ފުރަތަމަ ފަހަރު، އޭނާގެ މޫނު އޭނާއަށް ސާފުކޮށް ފެނުނެވެ. އެންމެ ފުރަތަމަ އޭނާގެ ނަޒަރު ހުއްޓުނީ ބުމަ މަތީގައިވާ ބޮޑު ކަޅުތިލައަކަށެވެ. ދެން އައިނު ހެއްދި ތަނަށް ގޮސް ބުންޏެވެ.

އަހަރެން މިތަނަށް ފައިސާ ދެއްކީ، އައިނެއް ހައްދަން...   ނަމަވެސް މިތަނުން އަހަންނަށް ހަދައިދީފައި މިވަނީޣައިނެއް    ( غ ) ނޫންތަ! އެހެން ވީމާ، މި ޣައިނު، އައިނަކަށް ބަދަލުކޮށްދީ...

އައިނު ހަދައިދޭ ތަނުގައި ހުރި މީހާ ހައިރާންކަމާއެކު ބުންޏެވެ.

މިތަނުން އެއްވެސް މީހަކަށް ޣައިނެއް ( غ ) ހަދައެއްނުދޭނެ.... ތިބޭފުޅާއަށް ވެސް މި އޮޕްޓިކަލްސް އިން ހަދައިދީފައިވާނީ ހަމަ އައިނެއް...

އައިނު ހެއްދި މީހާ، އިންތިހާ ދަރަޖައަށް ރުޅިގަދަވެފައިވާ ޙާލު ބުންޏެވެ. އަދި ތަނުގައި އަޑުގަދަކޮށް މީހުން އެއްކޮލުމުގެ ބޭނުމުގައި ބުންޏެވެ.

"އެހެނެއް ނުވާނެ... މަށަށް މިތަނުން ހަދައިދީފައި މިވަނީ ހަމަ ޣައިނެއް...  ކަލޭމެން  ހީކުރީ މަށަށް އޮޅުވައިލެވޭނެޔޭތަ..؟ މީގެ މަތީގައި ޖަހާފައިވާ ނުކުތާ ނުފެންނަ ވަރަށް އަހަރެންގެ ލޯ އަނދިރިވެފައިވާ ކަމަށް ތަ ކަލޭމެން ތިޔަ ހީކުރަނީ...؟ އަދި އެވަރެއް މަށަކަށް ނެވޭ... އިނގޭ... !"

ކައުންޓަރުގައި އިން ކުއްޖާގެ ހިނގަނޑު ފަޅަފަޅައިގެން ދިޔުމުން، އައިނު އަތުކޮޅަށް ހޫރާލާފާ އެމީހާ އެތަނުން ނުކުމެގެން ދިޔައީއެވެ... ކުރާނީ ވަކި ކީއްހެއްޔެވެ. އައިނެއް މިފަހަރު މިއޮތީ ޣައިނަކަށް ވެފައެވެ. (ނައިފަރު އަޕްޑޭޓް ނިއުސް ޓީމް) އއމ

(މިއީ ކިޔުންތެރިއެއް ފޮނުއްވެވި ޙަޤީޤީ ޙާދިސާ އެއްގެ މައްޗަށް ބިނާކޮށް ލިޔެފަވާ ލިޔުމެކެވެ.. މިލިޔުން ޝާއިޢު ކޮށްފައި މިވަނީ މީގެ އަޞްލު އޮތް ގޮތަށް އެއްވެސް އުނި އިތުރެއް ނެތިއެވެ.)

އިތުރަށް.. »

ބޭރު ފިޔާ އާއި، ބޭ ރުފިޔާ އާއި، ބޭރު ފިޔޭ...

މި ރީތި ކުޑަ ކުޑަ ދިވެހި ރާއްޖެ އަކީ މާތްވެގެންވާ އިސްލާމް ދީނުގެ ހިދާޔަތުގެ އަލިކަން ލިބި، މުސްލިމުން ކަމުގައި ވުމުގެ ކުރީންވެސް އަމިއްލަ އާދަކާދައަކާއި ޘަޤާފަތެއް ލިބިފައިވާ، އަމިއްލަ ބަހަކުން ވާހަކަ ދައްކަމުންދާ ބަޔަކު ދިރިއުޅޭ ގައުމުކެވެ. ދިވެހިރާއްޖެ އުފެދިފައިވާ ޖިއޯގްރަފީ ހިސާބަކީ މޫސުން ރަނގަޅު ތިމާވެށީގެ ޙާދިސާތައް މަދު ދުނިޔޭގެ މެދު ގެ ސަރަހައްދެވެ. ގުދުރަތީގޮތުން އެކަށައެޅި ވޮޑިފައިވާ ވިދާ މުތްތަކެއްފަދަ ރީތި ދޮންވެލި ތުނޑިތަކާއި ޔާގޫތު ތަކެއްފަދަ ކަނޑުތަކާއި ވިލުތަކެވެ. މި ކަމަށް އެންމެ ހިތްގައިމު ފުރިހަމަ ސިފައެއް ގެނެސްދެނީ، ކަނޑު އަޑީގެ މުރަކައިގެ ފަރުތަކުގެ ބަގީޗާތަކާއި އެފަރުތަކުގައި ދިރިއުޅެމުންދާ ކުލަކުލައިގެ ރީތި މަސްމަހާމެއްސެވެ. ދިވެހިރާއްޖޭގެ އުތުރުން ދެކުނަށް މި ރީތިކަން ފެތުރިގެން ގޮސްފައިވާ އިރު، އެވެރިން ބޭނުން ކުރަމުންދާ ބަސްމަގުގެ ފުރިހަމަ ކަމާއި އިބާރާތް ބައްޓަން ކުރެވޭ ގޮތް ތަފާތުކަމީ ދެމީހަކު ދެބަސްވާނޭ ކަމެއް ނޫނެވެ.

އައްޑޫ އަތޮޅުގެ މީހުން ވާހަކަ ދައްކާ ބަހުރުވައާއި ތިލަދުންމަތީގެ މީހުން ވާހަކަ ދައްކާ ބަހުރުވައާއި ޚާއްސަ ތަފާތެއް ހުންނަ ފަދައިން މެދު ރާއްޖެތެރޭގެ މީހުން ވާހަކަ ދައްކާ ބަހުރުވަ ވެސް ތަފާތެވެ. މެދު ރާއްޖެ ތެރޭގެ ރަށެއް ކަމުގައިވާ ފާދިއްޕޮޅު ނައިފަރަކީ ވާހަކަ ދެއްކުމުގެ ބަހުރުވައާއި ރާގު ތަފާތު ބަޔަކު ދިރިއުޅޭ ރަށެކެވެ. ނައިފަރު ބަހުރުވައިން އެންމެ ގިނަ މީހުން އަޅައި ގަންނަ ބަހަކީ "ޗަ ކޮއި" އެވެ. ބައެއް މީހުން މަލާމާތެއްގެ ގޮތުން ފިރިހެނުންނަށް ވެސް ޗަ ކޮޔޭ ކިޔާ ދިމާކުރެއެވެ. ނަމަވެސް އެ ބަސް ބޭނުން ކުރާ ފަރާތަށް ރައްދުވާ ފަރާތް ނޭނގުމުން، ހަޤީޤަތުގައި މަލާމާތް ރައްދުވަނީ މަލާމާތް ކުރި ފަރާތަށެވެ. ނައިފަރު މީހުން "ޗަ ކޮއި" ކިޔަނީ އަންހެނުނަށެވެ. އެގޮތަށް މުޚާތަބު ކުރަނީ ކައިރީގައި ފެންނަން ހުރި އަންހެނަކަށް ނިސްބަތްކޮށެވެ. އައްޑޫ ބަހުން "ތަ"، "މިއެ"، "ތޯ" މިބަސް ބަސް ބޭނުން ކުރާ ބީދައިންނެވެ.

ބައެއް މީހުން ބަސް ބޭނުން ކުރާއިރު، ހުއްޓަން ނުޖެހޭ ތަންތަނަށް ހުއްޓާލުމުން ނުވަތަ ދެބަސް ދޭތެރޭ ހުސްތަން ދޭން ނުޖެހޭ ތަނަކަށް ހުސްތަންކޮޅެއް ދެވުމުން، ދޭހަވާ މާނަ ތަފާތުކަން ޚުދު އެމީހުންނަށް ވެސް ނޭނގެއެވެ. މިސާލަކަށް، "ބަރަވެލިކަނޑަށް ވެއްޓިއްޖެ" އޭ ބުނާއިރު "ބަރަވެލި ކަނޑަށް ވެއްޓިއްޖެ" އޭ ބުނުމުން މާނަ ތަފާތު ވީއެވެ. "ބަރަވެލިކަނޑަށް ވެއްޓިއްޖެ" އޭ އާއި  "ބަރަވެލި ކަނޑަށް ވެއްޓިއްޖެ" އޭ މި ދެ ޖުމްލަ އަށް ބަލާއިރު، ބަރަވެލިކަނޑަށް ވެއްޓިއްޖެއޭ ބުނުމުން ދޭހަވާނީ ޅ އަތޮޅުގައި އޮންނަ ބަރަވެލި ކަނޑަށް އެއްޗެއް ވެއްޓުން ވާހަކައެވެ. ހަމަ އެފަދައިން ބަރަވެލި ކަނޑަށް ވެއްޓިއްޖެ އޭ ބުނުމުން ދޭހަވަނީ ބަރަވެއްޔެއް ކަނޑަށް ވެއްޓިގެން އުޅޭ ކަމެވެ. މިކަހަލަ ކިތަންމެ ތާކުން ތާކު ނުޖެހޭ ޢިބާރާތް ތަކެވެ.

ބޭރުން ރާއްޖެ އެތެރެކުރާ ފިޔާ އަކީ ވެސް ބޭނުން ކުރާ ގޮތުން ތަފާތު މާނަ ދޭހަވާ ބަހެކެވެ. ނައިފަރު މީހުން ފަންސާސް ލާރި އަށް ކިޔަނީ "ބޭ ރުފިޔާ" އެވެ. މާނައަކީ ރުފިޔާ އެއްގެ ދެބައިކުޅަ އެއްބަޔެވެ. ސަބަބަކީ އެއްރުފިޔާ ހަމަވަނީ ދެ ބައި ރުފިޔާ ނުވަތަ، ދެ ފަންސާން ލާރި ހަމަވުމުން ނެވެ. ނަމަވެސް "ބޭރު ފިޔާ" އެއް ނައިފަރު މީހުންނަކު ނުކިޔާނެއެވެ. ނައިފަރު މީހުން ކިޔާނީ "ބޭރު ފިޔޭ" އެވެ. "ފިޔާ" އަށް ނައިފަރު ބަހުރުވައިން ކިޔަނީ "ފިޔޭ" ކަމަށް ވާތީ އެވެ. ހަމައެފަދައިން "ބާރު ފިޔޭ" އެއްވެސް ނުކިޔާނެއެވެ. އަދި "ނޭފަތަށް" މަށް ދިވެއްސަކު "ނާފަތެކޭ" ވެސް ނުކިޔާނެކަން ޔަގީނެވެ. ބަސްބޭނުން ކުރުމުގެ ހަމައިގައި ތަފާތު ހުއްޓަސް ދޭހަވާ މާނައަށް ނުބަލާ އެހެން ބަޔަކު ވާހަކަ ދައްކާ ބަހުރުވައަކަށް މަލާމާތް ކުރުމުން، މަލާމާތް އެ ރައްދުވަނީ އެބަހުން ވާހަކަ ދައްކަން ނޭގޭ މަލާމާތް ކުރި މީހާ އަށެވެ. އެހެން ކަމުން، ނައިފަރު މީހެކޭ ބުނާއިރަށް ކަލޭ ތީ "ޗަ ކޮޔެއް" ދޯ އޭ، "ބޭރުފިޔާ" އެއް ދޯ އޭ ބުނެ ހިނިގަނޑެއް ޖަހާލާ މީހުންނަށް ބުނަންއޮތީ، ނައިފަރު މީހުން ވާހަކަ ދައްކާ ބަހުރުވަޔަށް މަލާމާތް ކުރަނީ އޭ ހިތާ ތި ކުރަނީ އަމިއްލަ ނަފުސަށް މަލާމާތެވެ. ނައިފަރު ބަޔަކު ކައިރީ ތި ގޮތަށް ބުނެފިނަމަ ދެންވެސް ލަދުގަންނަން ޖެހޭނީ ތިމާކަން ދަންނާށެވެ.

ބަސްބަހީ މީހުން ހަދާ އެއްޗެއް ބަލަގަ ނޫނޭ ތެދޭ،

  އަސްތަ އަސްތާ އެއްޗެކޭއޭ ޤުދްރަތީ ހަމަ ހިންގަވާ...  (ނައިފަރު އަޕްޑޭޓް ނިއުސް ޓީމް) ހސނ

އިތުރަށް.. »

"އިނޮސަންސް އޮފް މުސްލިމްސް" މި ފިލްމު ހަރުކަށި އިބާރާތުން ކުށްވެރިކުރަމެވެ.

ރަސޫލާ އަށާއި މުސްލިމުންނަށް ފުރައްސާރަކޮށް ޔޫޓިޔުބްގައި އަޕްލޯޑް ކޮށްފައިވާ ސާދަ މިނިޓްގެ "އިނޮސަންސް އޮފް މުސްލިމްސް" ފިލްމު އަޅުގަނޑުމެން ހަރުކަށި އިބާރާތުން ކުށްވެރިކުރަމެވެ. ސަބަބަކީ މުޙައްމަދު ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމަ އަކީ އެފަދަ ފާޙިޝް މުޑުދާރު ޢަމަލެއް ހިންގެވި ބޭކަލަކަށް ނުވެފައި، މާތް ﷲ ކީރިތި ޤުރުއާނުގައި އެކަލޭގެފާނުގެ މާތް ޚުލްގުފުޅަށް ތަޢުރީފު ވަޙީކުރައްވާފައި ވުމުގެ އިތުރުން މުޅި ދުނިޔެ އެކަލޭގެ ފާނުގެ މާތް ކަމާއި ތެދުވެރިކަމާއި، އަމާނާތްތެރިކަމާއި، ޢިއްފަތްތެރިކަމާއި، އޯގާވެރިކަމާއި، ތެދުވެރިކަމާއި، ކޯފާމަޑުކަމާއި، ހިތްފުޅުގެ ހެޔޮކަމާއި، ޢަދުލުވެރިކަމާއި، މިހުރިހާ ސިފަތަކަށް ތަޢުރީފު ކޮށްފައިވުމެވެ.

އަޅުގަނޑުމެން އިސްލާމީ ދިވެހި ދައުލަތާއި މި ލޮބުވެތި ދިވެހިންނާއި އަދި ނައިފަރުގެ ހުރިހާ ރައްޔިތުންނާއި އަދި އަޅުގަނޑުގެ އަމިއްލަ ނަމުގައި ޔޫޓިބްގައި މިވާ ވީޑިއޯ ރިމޫވް ކޮށްލުމަށާއި، އަދި މިފަދަ ފާޙިޝްކަން ބޮޑު ޢަމަލެއް ތަކުރާރު ނުކުރުމަށް އެމެރިކާ އަށް ގޮވާލަމެވެ. ސޭމް ބާސިލް އުފައްދާފައިވާ މި މުޑުދާރު ފިލްމަށް އަހަރެމެން ނަފުރަތުކުރާވާހަކަވެސް ދަންނަވަމެވެ. އަދި ތިރީގައި މިވާ ލިންކަށް ފިތާލުމަށް ފަހު ވީޑިއޯ އަށް "Dislike" އެއް ދީ، ކޮމެންޓެއްގެ ގޮތުގައި މި ވީޑިއޯ ރިމޫވް ކުރުމަށާއި، އިސްލާމް ދީނަކީ މަތިވެރި ދީނެއްކަމާއި، ރަސޫލާ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމަ އަކީ މައުސޫމް ބޭކަލެއް ކަމަށް ކޮމެންޓް ކޮށްދެއްވުމަކީ އަޅުގަނޑުމެން އެދޭ އެންމެ ބޮޑު އެދުމެވެ.

http://www.youtube.com/watch?v=MAiOEV0v2RM

މާތް ﷲ އިސްލާމް ދީން މަތިވެރި ކުރައްވާ އަޅުގަނޑުމެން މި ނުބައި ކާފަރުންގެ ކިބައިން މިންޖުކުރައްވާންދޭވެ...! އާމީން

(ނައިފަރު އަޕްޑޭޓް ނިއުސްޓީމް) ކޑޒ

އިތުރަށް.. »

ސަލާން ޖެހީމަ.... އައި.ޑީ ކާޑް ދައްކާށެވެ.

މާލެއަކީ ނިސްބަތުން އާބާދީ ބޮޑު، ރާއްޖެތެރޭގެ ގިނަ ބަޔަކު ހިޖުރަ ކުރާ ތަނެކެވެ. މީހުން ގިނަވެ ތޮއްޖެހުމުގެ ސަބަބުން ވައްކަމާއި މާރާމާރީގެ އިތުރުން، ފޭރުން މާލޭގައި އިންތިހާއަށް ބޮޑެވެ. ބައެއް މީހުން މިކަން ކުރުމުގައިވެސް ތަފާތު އުކުޅުތައްް ބޭނުން ކުރެއެވެ. އެއްބަޔަކު މޮޅެތި ވާހަކަތައް ދައްކައިގެން މީހުންގެ ބޯ ކާލައިގެން ފޭރެނީއެވެ. އަނެއް ބަޔަކު މީހުންގެ ބޮލަށް "ޗިޕެއް" ޖަހައިގެން ސަލާން ޖަހަނީ އެވެ. ސަލާން ޖެހުމުގެ ވައްޓަފާޅި ބަދަލުވެގެން ގޮސްފައިވާ މިންވަރު ހުކުރުދުވަހުގެ ހުކުރު ނަމާދުން ފައިބާގެން ކަރާ ވިއްކާ މާރުކޭޓު ހުޅަނގުން އޮންނަ ހިސާބުން ބޮޑު މަންޒަރެއްހެން ފެންނާނެއެވެ.

ބަރަކާތްތެރި ރަމަޟާން މަހަށް ގޭތެރެއަށް ބޭނުންޥާ ސާމާނު ހޯދަން އަހަރެންވެސް ދިޔައީ މާރުކޭޓް ސަރަހައްދަށެވެ. އަސުރު ނަމާދު ކޮށް ލައިގެން ދިޔައީވެސް، ހޫނު ގަދަ ދުވަހަކަށް ވާތީ، މާބޮޑަށް ވަރުބަލިކަން އިހްސާސް ވެދާނެތީއެވެ. އޭޓީއެމް އިން ފައިސާ ނަގައިގެން މާރުކޭޓާއި ދިމާއަށް، މިސްރާބުޖެހީ ހިކިމިރުސް ކޮޅަކާއި ކަރައެއްގެ އިތުރުން، ހިކަނދި ފަތްކޮޅެއް ގަންނާށެވެ. މިއަދަކީ ރޯދައަށް ހަނދުބަލާ ދުވަސް ކަމަށް ވާތީ، މާރުކޭޓް ސަރަހައްދަށް އޮތީ އެނގުން ވެފައެވެ. އަންހެނުންނާއި ފިރިހެނުންނެވެ. ދަތުރުވެރިންނާއި ވިޔަފާރިވެރިންނެވެ. ބަންގާޅީންނާއި ފުލުހުންނެވެ.

ކަރައެއް ގަނެލައިގެން މަސްމާރުކޭޓާއި ދިމާއަށް ދިޔުމަށް ހަމަ ހިގައިގަތްތަނާ، ފަހަތުން މީހަކު ކޮށްޓާލައިފިއެވެ. ފަސްއެނބުރި ބަލާލިއިރު، ދެބައި ޢުމުރުގެ މީހަކު އަވިއައިނެއް އަޅައިގެން ހުއްޓެވެ. އަހަރެން ހީކުޅައީ އެއީ ލޯފަންމީހެއް ކަމަށެވެ. އަދި އޭނައަށް ތަން ދިނުމުގެ ގޮތުން އެއްފަރާތަކަށް ޖެހިލައިފީމެވެ. ދެން އެމީހާ ލޮލުގައި އަޅާފަ އިން އައިނު ނަގައި ބުންޏެވެ.

ސަލާންޖަހާ މީހާ: އައްސަލާމް އަލައިކުމް... ބޭބެ ސައިކޮޅެއް ބޯލަން ލާރިއެއް ދެވިދާނެތަ..؟

ބަލި އަޑަކުން އޭނާ އަހަރެންނަށް ސަލާން ޖެހިއެވެ. ނަމަވެސް ބަލާ ބެލުމަށް އޭނަ އަކީ ފަގީރެއް ކަމެއް އަދި ބަލި މީހެއް ކަމެއް ވެސް ނޭނގެ އެވެ. އަދި ލޯފަން މީހެއް ކަމެއް ނޫނީ މޮޔައެއް ކަމެއްވެސް ނޭނގެއެވެ. ހަދާނެ ގޮތެއް ބުނާނެ އެއްޗެއް ނޭނގިފަ އަހަރެން ހުރީމެވެ. އަތުގައި ފުދޭ ވަރަކަށް ފައިސާ ވެސް އެބަހުއްޓެވެ.

އަހަރެން: ބޭބެ... ކިހާވަ.... ރެއް... ބޭނުމީ... ކިހާ ވަރަކުންތަ ސައި ބޮވޭނީ... ހިނގާ ސައިބޯން ދަމާ... މަވެސް ވަރަށް ބަޑުހައިވެފަ މި ހުރީ....

އެހީއެއް ވެވޭނެ ގޮތެއް ހޯދައިލީމެވެ. އަދި އެ މީހާ އާއި އެކު ސައިބޯން ދާން ނިންމީމެވެ.

ސަލާންޖަހާ މީހާ: ނޫން... ބޭބެ އަކަށް ނުހިނގޭނެ... ބޭބެ ފަހުން ސައި ބޯނީ... ލާރިއެއް ނެތްތަ ދެވޭކަށް...

ސަލާންޖަހާ މީހާގެ ވާހަކަ ތަކުން ދޭހަވީ އެހެން މާނަ އެކެވެ. ބަނޑުހައިވެފަ ހުރި މީހެއް ނަމަ ބޭނުންވާނީ ކާނެ އެއްޗެކެވެ. އެހެން ކަމުން ވަރަށް ގިނަ ސުވާލުތަކެއް ހިތުގައި އުފެދުނެވެ. ސަލާންޖަހާ މީހާއާއި ވާހަކަ ދައްކާލީމެވެ.

އަހަރެން: ބޭބެ ކޮން ރަށެއް..؟

ސަލާންޖަހާ މީހާ: އަހަރެންނަކީ ލ.އަތޮޅު މީހެއް

އަހަރެން: ކީއްކުރަނީ މާލޭގަ..؟

ސަލާންޖަހާ މީހާ: މިއައީ ފުރަގަސްފަރާތު ބައްޔަށް ބޭހަކަށް..

އަހަރެން:   އެހެންތަ... އެހެން ވީމަ މިހާރު ޑޮކްޓަރަށް ދެއްކީތަ..؟

ސަލާންޖަހާ މީހާ: ނޫން.. ލާރި ނެތީމަ ނުދެއްކިފަ މިހުރީ....

އަހަރެން:   އާސަންދައިން ހިލޭ ނުދެއްކޭތަ...؟

ސަލާންޖަހާ މީހާ: އޭނ.. އާސަންދޯކޭ... އެއީ ކޮން ހަސްފަތާލެއް...؟ މަ ދައްކާނީ އައި.ޖީ.އެމް އެޗަށް...

އަހަރެން:  ބޭބޭ... އެއީ ރައްޔިތުންނަށް ހިލޭ ބޭސްފަރުވާ ކުރެވޭ ގައުމީ ނިޒާމެއް...

ސަލާންޖަހާ މީހާ: އެހެންތަ.... އަހަރެން މިހުރީ އަޑުއެހިތާ...

އަހަރެން:  ބޭބެއަށް ކިތައް އަހަރު...؟

ސަލާންޖަހާ މީހާ: 67 އަހަރު ވެއްޖެ.. ހަތަރު ދަރިން ތިބޭނެ... އަޅައެއް ނުލާ... މަށަށް ސަރުކާރުން ދޭ 2000 ރުފިޔާވެސް އެމީހުން ނަގައިގެން ކަނީ...

ދައްކާ ވާހަކަ ތަކުން ސަލާން ޖަހާ މީހާ މިހަދަނީ ދޮގުކަން އަހަރެންނަށް ޔަގީންވާން ފެށިއެވެ. އަދި އިތުރަށް ޔަގީން ކުރުމުގެ ގޮތުން އެއްބަސް ވުމަކަށްފަހު އައި.ޑީ ކާޑް ދެއްކުމަަށް ބުނީމެވެ.

އަހަރެން:  ބޭބެ އައި.ޑީ ކާޑް ދައްކަބަލަ... އައި.ޑީ ކާޑް ގަ “A“ އަކުރާއި ޖެހިގެން އިން ފުރަތަމަ ތިން އަދަދާއި އެއްވަރަށް ބޭބެ އަށް އަހަރެން ފައިސާ ދޭނަން... އެއީ ކިތަންމެ ބޮޑު އަދަދެއް ކަމުގައި ވިޔަސް ހެޔޮ... މިކަމަށް އެއްބަސްތަ..؟

މިގޮތަށް ބުނެ ސަލާންޖަހާ މީހާ އަތުން އައި.ޑީ ކާޑް ހޯދުމަށް މޮޅު "ރޮކެޓެއް" ފޮނުވާލީމެވެ. ރާއްޖޭގައި ތިންލައްކަ މީހުން އުޅޭ އިރު “A“ އަކުރާއި ޖެހިގެން ހަމަހައިމުވެސް 370 ގެ ރޭންޖަށް އައި.ޑީ ކާޑް ނަންބަރުތައް ނާރާނެކަން އަހަރެންނަށް ޔަޤީންވެއެވެ. އެންމެ ފަހުން މި ހުސްވި މަހު، އަހަރެންގެ ދައްތައެއްގެ ހަގު ފިރިހެން ދަރިފުޅަކަށް އައި.ޑީ ކާޑް ހެއްދި އިރު ލިބުނީވެސް   A3508** ނަންބަރެވެ.

ސަލާންޖަހާ މީހާ:  އޭރުން ލާރި ދޭނަންތަ..؟

އަހަރެން:  އާނ ހަމަ ޔަގީން... “A“ އަކުރާއި ޖެހިގެން އިންނަ ފުރަތަމަ ތިން އަދަދަށް ވާވަރަށް، ބޭބެއަށް އަހަރެން ލާރި ދޭނަން....

ސަލާންޖަހާ މީހާ: އެންމެ ރަނގަޅު... މިއޮތީ އައި.ޑީ ކާޑް.....

ސަލާންޖަހާ މީހާގެ އައި.ޑީ ކާޑް ނަގާ ދިއްކޮށް ލަމުން ބުންޏެވެ. އަހަރެން ކާޑަށް ރަނގަޅަށް ބަލައިލީމެވެ. މީ ތ އަތޮޅު ވޭމަންޑޫ މީހެކެވެ. އުމުރުން އަދި ވާނީ އެންމެ ފަންސާހަކަށް އަހަރެވެ. އަދި ކާޑުގައި އިން ނަންބަރަށް ބަލައިލުމާ އެކު ބޭ އިޚްތިޔާރުގައި ހެވެން ފެށުނެވެ.

އަހަރެން:  ބޭބޭ.... ބޭބެ ވެސް އެއްބަސް ވީ ގޮތަށް .. ލާރިއެއް ދޭން ބަލާއިރު ބޭބެއަށް ނެތޭ ލާރިއެއް ދެޥޭކަށް... މީގަ ފުރަތަމަ މީނީ ތިން ސުމެއް... ދެން...

ސަލާންޖަހާ މީހާ: ލާރިއެއް ނޫން.... ބޭބެއަށް ފައިސާއެއް ދީ....

އަހަރެން:  ބޭބޭ... ފައިސާ އެއްވެސް ނެތޭ ދެވޭކަށް .... މީގަ ފުރަތަމަ “A“ އަކުރާއި ޖެހިގެން މިއޮތީ ތިން ސުމެއް،.... ދެން އެއިނީ ނުވައެއް.... ބަލާބަލަ މިއޮތީނުން....A00099*   ދޯ... އެހެން ވީމަ.. އެއްބަސް ވެވުނު ގޮތަށް ބޭބެ އަށް އެއްވެސް އެއްޗެއް ދެވޭކަށް ނެތެއްނުން....

ސަލާންޖަހާ މީހާ: ކަލޭމެން ތިޔައީ މީހުންގެ ލާރިތަށް ބަނޑު އަޅައިގެން... މިހިރީ މި މީހުންގެ ފެންވަރު .... ކަލޭ އަމާ..... ބަފާ....

އަހަރެން އެހެން ބުނުމާއެކު، ސަލާންޖަހާ މީހާގެ އަނގައިން ނިކުތީ ހަޑި ހުތުރު ބަސްތަކެވެ. ވީ ފޫއްސަކުން، އަވަހަށް އެ މީހާގެ އައި.ޑީ ކާޑް ދީފަ، ވަގުތު ބޭކާރު ކޮށް ނުލާ މަސްމާރުކޭޓާއި ދިމާއަށް ހިނގައި ގަތީއެވެ. އެ ސަލާންޖަހާ ދޮގު ހަދާ މީހާ ގެ ކިބައިން ސަލާމަތް ވެވުނީތީ އުފާކުރަމުންނެވެ. ކޮންމެ މީހަކީވެސް ފުދުންތެރި ދިރިއުޅުމެއް އުޅޭ މީހަކަށް ވުމަށް ހީވާގި ކަމާއެކު މަސައްކަތް ކުރަން ޖެހޭނެއެވެ. އެހެން ނޫންނަމަ އަނެކުންގެ ކުރިމަތީ ސޯޓް ބޭލި، ބަރަހަނާޒް ވުމަކީ ދުރުގައިވާ ކަމެއް ނޫނެވެ. (ނައިފަރު އަޕްޑޭޓް ނިއުސް ޓީމް) އއމ

(މިއީ ކިޔުންތެރިއެއް ފޮނުއްވެވި ޙަޤީޤީ ޙާދިސާ އެއްގެ މައްޗަށް ބިނާކޮށް ލިޔެފަވާ ލިޔުމެކެވެ.. މިލިޔުން ޝާއިޢު ކޮށްފައި މިވަނީ މީގެ އަސްލު އޮތް ގޮތަށް އެއްވެސް އުނި އިތުރެއް ނެތިއެވެ.)

އިތުރަށް.. »

ބަކުރުބޭގެ ވާހަކަ: (ވަގުތަށް ބަންގި ގޮވުން)

ބަކުރުބެއަކީ ރަށުގެ މިސްކިތެއްގެ މުދިމެކެވެ. ރަށުގައި ނަމާދުކުރުމަށް ބިނާކޮށްފައިވާ މިސްކިތްތަކުގެ ތެރެއިން އެންމެ ކުޑަ މިސްކިތުގެ މުދިމްބެއަކީ މިއީއެވެ. މިސްކިތުގެ ވަށައިގައިގެން ޤަބުރުވަޅުލެވިފައި ވީނަމަވެސް މިސްކިތުގައި ނަމާދުކުރެއެވެ. ފަހުގެ ތާރީޚެއްގައި މިސްކިތުގެ ވަށައިގެން ބޮޑު ސަރަހައްދަކާއި، ޤަބުރު ވަޅުލާފައިވާނޭކަމަށް އިހުގެ މުސްކުޅިންނަށް ތިބި ހަރު މީހުން ފާހަގަކޮށް ދެއްކި ތަންތަން ކޮނެ ޤަބުރުވެސް ނެގިފައިވެއެވެ. މިސްކިތުގެ ޤިބުލަފަރާތުގައި ގަބުރުސްތާނެއް ހުއްޓަސް ދެހާސްވަނަ އަހަރުން ފެށިގެން މި ޤަބުރުސްތާނުގައި މީހަކު ވަޅެއް ނުލައެވެ. މިހާރު މިއީ ކޮން މިސްކިތެއްކަން ކިޔުންތެރިޔާއަށް ރޯފިލާނޭކަމަށް ހީކުރަމެވެ.

ބަރަކާތްތެރި ރަމަޟާންމަހަކީ މިރަށުގެ ބައެއް ޢާއިލާ ތަކަށް ޒީލަގަދަ ރުޅިއެއް އައިސް ޒުވާބުކުރުމާއި އަރައިރުން ބޮޑު މައްސަރަކަށް ވެއެވެ. ނުކައި ނުބޮއި ހުރުމުގެ ސަބަބުން ރުޅިގަދަވެ ހަމައިން ނައްޓާ ހިސާބަށްގޮސް އަތުން ފައިން ގޯސްހެދޭ ހިސާބަށް ނުދާ ފަހަރެއް ހަމަ މަދުވާނެއެވެ. އަދި މެންދުރު ފަހުގެ ވަގުތު ތަކަކީ މީހުންގެ މި ދެންނެވި ރުޅި އޭގެ އެންމެ ގަދަވެ ޒުވާބުތައް ހޫނުވާ ވަގުތެވެ.

ޢަސުރު ނަމާދުކޮށްލައިގެން ބަކުރުބެ ގޭގެ އަސްކަނި ކައިރީ ފަތްޖެހި ގޮނޑިއެއް ފަތުރާ ދީނީ ނަސޭހަތް އަޑުއަހަން ރޭޑިއޯ ހުޅުވާލައިގެން ފަތްޖެހި ގޮނޑި ނުވަތަ "ފަތްޖެހި އެނދު" ގައި ޖައްސާލުމާއެކު "ރޫސްލާފަ" ނިދިއްޖެއެވެ. ރޭގަނޑު ރޭ އަޅުކަމުގައި އުޅުމުން ވަރުބަލިވެފައި ހުރުމުގެ ސަބަބުން މާގިނަ އިރުތަކެއް ނުވެ ގުގުރި ދެމެންފަށައިފިއެވެ. މަގުމަތިން ދިޔަ ފުރާވަރުގެ ލާނެތް ދެކުއްޖަކު، ބަކުރުބެ ނިދާ "ތަންޑާ ވެފަ" އޮތުމުން ބަކުރުބެއަށް ލަނޑެއްދޭން ސައްލާކޮށް، ގަޑީގެ ބޯ އަނބުރާލާ ސާޅީހަކަށް މިނެޓް އަވަސްކޮށްނުލާ ދާހިތެއް ހަމަ ހިލާ ނުވިއެވެ. ނަމަވެސް ބަކުރުބެއަކަށް މިކަމެއް ނޭނގެއެވެ. ބަކުރުބެ އަތުގައި އަޅާފައި އިން ގަޑި އަށް މިސްކިތުގައި ހުންނަ "ބަރުހެލޭ" ގަޑިއަށް ވުރެ ކުރެވޭ އިތުބާރު މާ ބޮޑެވެ. ސީކޯ ފަހެއްގެ މޮޅުގަޑިއަށް އިތުބާރު ނުކުރާނީ ކާކު ހެއްޔެވެ. ފެން ނުވަންނަ މަޝްހޫރު މޮޅުގަޑިއެވެ.

ބަކުރުބެއަށް ހޭލެވުނީ ޖެހިގެން ހުރި ގެއިން ބަޔަކު ޒުވާބުކޮށް މާރާމާރީއެއް ހިންގައި ދެމީހުން ތަޅާފޮޅާގަތް އަޑަށެވެ. ހޭލާފަ ފުރަތަމަވެސް ބަލާލެވުނީ ގަޑިއަށެވެ. ކަމަކު ދާކަށްނެތެވެ. މިއޮތީ ގަޑިޖެހިފައެވެ. އިރުއޮއްސެން މިއޮތީ އެންމެ ދިހަ މިނިޓެވެ. އަވަސް އަވަސް ކޮށްލައިގެން ބަކުރުބެ މިސްކިތާ ދިމާއަށް ނައްޓާލިއެވެ. އުޑުމަތި ބަނަކޮށް ވާރޭ ކަނިވެސް ޖަހާތީ ގަޑިއަކު ތިރީސް ކިލޯމީޓަރަށް ވުރެ ބާރު މިނުގައި ދިޔަ ގޮތަށް މިސްކިތުގެ ފެންޑާއަށް ބީއްސާލިއެވެ. ބޮލެއް ކަނދުރާއެއް، މިސްކިތުގެ ގަޑިއަކަށް އިރުވަރަކަށް ބެލުމެއްނެތި ސްޓޭންޑަށް މައިކު ގުޅާ އެމްޕްލިފަޔަރަށް ކަރަންޓްދީ ބަންގި ގޮވައިފިއެވެ. އަދި ބަންގި ގޮވާ ނިމި ކަދުރު ކޮޅަކުން ރޯދަވެސް ވީއްލައިފިއެވެ. ގަޑިއަށް ބަންގި ގޮވުނީތީވެސް ބަކުރުބެ ނުލާހިކު އުފާވިއެވެ.

ބަންގިގޮވާ އެތަށް އިރެއް ވީއިރުވެސް މީހަކުވެސް މިސްކިތަށް އައީއަކީ ނޫނެވެ. އަދި އެހެން މިސްކިތަކުން ބަންގި ގޮވާއަޑެއް އިވުނީކީވެސް ނޫނެވެ. ކީއްކުރަން ބަލާއެއްޗެއް ހެއްޔެވެ. އެކަނި މާ އެކަނި ފަތިސްނަމާދު ކުރާ ރޭރޭ މަދެއް ނުވާނެއެވެ. ރަށުގެ މިސްކިތްތަކުން ބަންގި ގޮވާނީ ބަކުރުބެ މިސްކިތުން ދެޝަހާދަތް ގޮވާނިންމީމައެވެ. މިސްކިތުގެ ގަޑިން ހަޔެއް ޖަހަން 18 މިނިޓެވެ. ބަކުރުބެ މޮޅު ސީކޯ ގަޑިން އިރުއޮއްސި ހަގަޑި ބާވީސް ވީއެވެ. އެދުވަހު އިރު އޮޮއްސޭނީ ހަގަޑި ބާވީހުގައެވެ. ބަކުރުބެގެ ބަންގީގެ އަޑަށް ޒުވާބު ކުރަންތިބި ދެމީހުންވެސް މައިތިރިވެ ރޯދަވީއްލިއެވެ. ބަކުރުބެއަކީ ރަށުގެ ގިނަބަޔަކު އިތުބާރުކުރާ މުދިމްބެއެވެ. އެންމެ ފުރަތަމަ ބަންގި ގޮވާނީ ބަކުރުބެ މިސްކިތުންކަމަށް ވާތީ، ބަކުރުބެ ބަންގި ގޮވާ އަޑަށް ރޯދަ ނުވީއްލާ މީހަކު މަދެއް ނުވާނެއެވެ. އެހެން ކަމުން ބަކުރުބެގެ ބަންގީގެ އަޑު އިވި އިރު އޮއްސުމުގެ ކުރިން ރޯދަ ވީއްލި ގިނަ ބަޔަކު ފަހުން އެ ރޯދަ ޤަޟާ ކުރީއެވެ.  ޒުވާން ފުރާގެ ކުދިންގެ އިތުރުން ކުޑަކުދިން ބަކުރުބެގެ މިސްކިތަށް ނަމާދަށް އަރަނީ އެންމެ އަވަހަށް ނަމާދު ކޮށް ނިންމާނީވެސް ބަކުރުބެ ނަމާދުކޮށްދޭ މިސްކިތުން ކަމަށް ވާތީ އަވަހަށް ނަމާދުކޮށްލާ މަގުމަތީ ސަކަރާތް ޖަހާލުމަށް ވަގުތުކޮޅެއް ސަލާމަތް ކުރުމުގެ ބޭނުމުގައެވެ. (ނައިފަރު އަޕްޑޭޓް ނިއުސް ޓީމް) މލކ

އިތުރަށް.. »

ބަކުރުބޭގެ ވާހަކަ: (ސަލާން ދެވުނީ ވީތަދެއްގެ ބޮޑުކަމުން)

ބަކުރުބެއަކީ މިޒާޖުގައި އަވަސް އުޅުމެއް ހުންނަ މީހަކަސް މަޖާ މިޒާޖެއްގެ މީހެކެވެ. ލައިގެން އުޅޭނީ މުންޑާއި ގަންޖިފަރާހެވެ. ގަންޖިފަރާހުގެ މަތިން ގަމީހެކެވެ. މިންޑުގެ ދަށުން ބޮޑު ސޯޓެކެވެ. ކަންގަނޑަށް ދިގު ތާކިހަލެއް އަބަދުވެސް ބޮލުގައި އަޅައިގެން އުޅެއެވެ. ކަޅުފައިވާން ނޫނީ ބަކުރުބެއަށް ކަމަކު ނުދާނެއެވެ. ވަގުތު ޖެހުމުގެ ކުރިން މިސްކިތަށްގޮސް މިސްކިތް ފޮޅާ ސާފުކޮށްލުމަކީ ބަކުރުބެ މާހިތް ހަމަޖެހޭ ކަމެކެވެ. މިސްކިތާއި އިންވެގެން ހުރި ޤަބުރުސްތާނުން މިސްކިތަށް ވަދެ ފަންކާގައި ޖެހި "ކޯމާއަކަށް ގޮސް" މަރުވާ ސޫފާ ސުފީގެ އިތުރުން "ޕަރުވާނާ" އަކީ ކޮންމެ ދުވަހަކު މިސްކިތުން ނެރެ އުކާލަންޖެހޭ ސޫތްޕެކެވެ. ނަމަވެސް ބަކުރުބެއަށް އެކަމުގައި މާބޮޑު ތަކުލީފެއްވެސް ނެތެވެ. ސަބަބަކީ ހެޔޮއެދޭ ފަރާތްތަކުން މިސްކިތަށް ހަދިޔާ ކުރާ ކުދި ކުދި ފިހި ގަނޑާއި ޖަސްތުގަނޑު ތަކެވެ. ކޮންމެ ކުޑަ ދޮރެއް ކައިރީ މީގެ ޖަސްތު ގަނޑެއް ބެހެއްޓުމުން، މިސްކިތަށް އަންނަ މީހުންވެސް މިސްކިތް ސާފުކުރުމުގެ ގޮތުން، ހޯނުގެ ނަޖިހާއި މަރުވެފައިވާ ސޫފާ ސޫފި މިސްކިތުން ބޭރުކޮށް މިސްކިތް ސާފުތާހިރު ކަންމަތީ ބޭއްވުމަށް ބަކުރުބެއަށް އެހީތެރިވެދެއެވެ.

މީގެ އިތުރުންވެސް ގިނަ ބަޔަކު ތައުރީފްކުރާ ވަގުތަށް ގަޑިން ގަޑިއަށް ބަންގި ގޮވާ ހަމަ އެކަނި މުދިމަކީވެސް ބަކުރުބެއެވެ. ނަމަވެސް ބަކުރުބެގެ މައްސަލައެއް އޮވެއެވެ. ދެފަޔަށް ހިނި އަރައިގެން، ލައިނުގަނެގެން ނަމާދު ކުރާ ފަދައިން ހަލުވި ހަލުވިކޮށް ނަމާދުކުރާކަމެވެ. ރަމަޟާން މަހުގައި ވިއްޔާ ތަރާވީހުގެ ވިހި ރަކުއަތާއި ވިތުރީގެ ތިން ރަކުއަތްވެސް ތިރީހަކަށް މިނެޓުން ނިންމާލައެވެ. ދެބައި އުމުރުގެ މީހަކަސް ބަކުރުބެއަކީ ހަލުވި މީހެކެވެ. ބަކުރުބެ މުދިމަކަށް އުޅުނުއިރު މި މިސްކިތުން ނަމާދު ނުކުރާ ފުރާވަރު އުމުރުގެ ކުއްޖަކު މަދުވާނެއެވެ. އަދި ޚާއްސަކޮށް ރަމަޟާންމަހު މި މިސްކިތުގެ ޑިމާންޑް މާ ބޮޑުވާނެއެވެ. ތަރާވީހް ނަމާދު ކުރާލެއް "ފާސްޓް" ކަމުންވެސް މެއެވެ.

މިސްކިތާއި އިންވެގެން ޤަބުރުސްތާނެއް ހުރުމުގެ ސަބަބުން މިސްކިތައް އެންމެ ގިނައިން ވަދެ އުޅޭ ސޫތްޕްކީ މާބުރެވެ. އަހަރެމެން މި ސޫތްޕަށް ކިޔަނީ "ކަށިހުނބުޅު" އެވެ. އެއްދުވަހެއްގެ އަސުރުނަމާދަށް ބަންގި ގޮވަންފެށުމާއި އެކު މިސްކިތަށް ވަދެ އުޅުނު ބާމުރެކެވެ. އެއްދިމައަކުން އަނެއް ދިމައަކުން ހިތްދަތި އަޑެއް ލައްވަމުން މި މާބުރު މުޅި މިސްކިތު ތެރޭ އެނބުރެނީއެވެ. ބަންގި ގޮވާ ޤަމަތް ދިން އިރުވެސް މި މާބުރު އެބަ އުޅެއެވެ. ރަމަޟާންމަހުގެ ފަހު ބުރާސްފަތި ދުވަހަށް ވާތީ އަސުރު ނަމާދަށް ގިނަ ބަޔަކު ޖަމާވެފައި އޮތެވެ. މިސްކިތް ފުރި، މިސްކިތުގެ ބޭރު ފެންޑާގައިވެސް މީހުން ކުނާ އަޅައިގެން ނަމާދު ކުރަނީއެވެ. ދެވަނަ ރަކުޢަތަށް ބަކުރުބެ ތެދުވެންތަނާ، މިދެންނެވި މާބުރު މިސްކިތުގައި ހަރުކޮށްފައިހުރި އެނބުރޭ ފަންކާއެއްގެ ފިޔަގަނޑުގައި ޖެހި ބުރައިގެން އައިސް ބަކުރުބެ ހުރި މިހުރާބުގެ ތެރެއަށް ޖެހިއްޖެއެވެ.

އެނބުރުން އަރާފައި އޮތް މާބުރު އެނބުރި އެނބުރި އޮވެފައި، ތިންވަނަ ރަކުއަތުގެ ރުކޫއަށް އޮއްވާ ބަކުރުބެ މުންޑުގެ ދަށުން ސޯޓްގެ ދަށަށް ވަނެވެ. އޭތި ސޯޓް ދަށުން ވަދެގެން އެހެރަ އުޅެންފެށި ހަޔާތްކުޑަ ގޮތެއްގެ ވާހަކަ ދެން ދައްކާކަށް ނެތީމެވެ. މި ސަކަރާތެއްގައި ބަކުރުބެގެ ނަމާދު، ކުރީގެ ދެރަކުއަތަށްވުރެ މި ފަހަރު އެތަށް ގުނައެއް ހަލުއިތްވެވެ. ފަހަތުގައި މައުމޫމުންނާއި އިޤްތިދާއު ވެގެން ބަޔަކު ތިބިކަންވެސް ހަނދާންނެތެވެ. ވިސްނުން ހުރީ މުންޑުދަށުން މިި މާބުރު ނެރޭނެގޮތަކާއި މެދުގައެވެ. ކަށި ޖަހާފާނެތީވެސް އެހާ ބިރު އެބަ ގަނެއެވެ. މުންޑުގެ ހާސްކަމުންނާއި، ސޯޓް ތެރޭގެ އަނދިރި ކަމުގެ ޖަލުގައި ބަންދުވެފައި އޮތް މާބުރު، ހަދާނެ އިތުރު ގޮތެއް ނެތި ސޯޓްގެ ތެރޭ ބަކުރުބެއަށް "ފީލް" ވާގޮތަށް ހިނގަނީއެވެ. އައްތަހިއްޔާތަށް އިންއިރުވެސް ބަކުރުބެއަށް އިނދެވުނީ މާބުރުގެ "ފޮނި ޚިޔާލު" ގައެވެ. ހަދާނެ ގޮތެއް ނެތިފައި އިންދާ ކިނބިއްސަކާއެކު ބަކުރުބެގެ "ބިސްގަނޑާއި" ސޯޓާއި ދޭތެރޭ މާބުރު ފިތިއްޖެއެވެ. ފިތުމުގެ ސަބަބުން މާބުރަށް އެރި 'އައްސީގައި' ފިސާރި ކެރިގެން ބަކުރުބެ "ބިސްގަނޑަށް" އެސޮރުގެ ވިހަގަދަ ކަށިޖެހިއެވެ. ބޭއިޚްތިޔާރުގައި "އަލިފާނޯތް... އަލިފާނޯތް...." އޭ ކިޔާ ދެފަރާތަށް ކަރުއަނބުރާ އަވަސް ސަލާމެއް ދެވުނީ ކަށިޖެހުމުގެ ސަބަބުން އެހެރަ ނަގާގަތް ދިލަ ވޭނެއްގެ ސަބަބުންނެވެ.

ސަލާން ދެވުމާއެކު ބަކައްޓެއް ފުމެމުންދާހެން، ސަފުގެ ތެރެއިން ފުމެމުން އުދުހެމުން މީހަކާ މީހެއް، "ނަފްސީ ނަފްސީ.." އޭ ގޮވަމުން ބަކުރުބެ މިސްކިތުން ބޭރަށްނިކުމެއްޖެއެވެ.  ބޭރަށް ނިކުމެ މުންޑުގައި ދެއަތުން ތަޅާގަނެ މުންޑު ބޭލިތަނާ މާބުރު އުދުހިގެން ހިނގައްޖެއެވެ. ލައިގެން ހުރި ބޮޑު ސޯޓްގެ ސަބަބުން އޮރިޔާން ނުވިޔަސް، މުންޑާއި އެކު ވެއްޓުން ސޯރު ދާގަނޑު ގަ އިން ބަޑިއަކަށް ފައިން އަރާ ފުމެނިކޮށް މީހަކު އައިސް ކޮށްޓާލާފާއެހިއެވެ. "ބަކުރާ ތީ ކޮން ވަޑާމެއް" ހެއްޔެވެ.؟ "އުނުގަނޑުގައި އަޅާފަ އިން ސޯރު ވާގަނޑު ކެނޑިގެން އޭގައި އަސްގަހާފައި އިން ބަޑި ބިންމައްޗަށް ވެއްޓުނީމާ އެއަށް އަރައި ހުރެގެން ކޮން ހަޅޭކެއް ލަވާކަށް" ހެއްޔެވެ. ދެލޯ މުދުނަށް އަރާފަހުރި ބަކުރުބެ ޖަވާބުގައި "މީ މަގަޔަށް ކަށި ޖެހި ކަށިހުނބުޅޭ" ކިޔާ ފައިން އަރައިގެން ހުރި، އުނުގަނޑުގަ އަޅާ ބަޑި ދައްކާލިއެވެ. މާބުރު ކަށިޖެހުމުން އެ ނަގާ ދިލަ އެނގޭނI ކަށި ޖެހީމަތާއެވެ. ދިލަ ނަގާވަރުން އުނުގަ އަޅާ ބަޑިއެއް، މާބުރެއް މަށަށް ނަމަވެސް ވަތްކެތް ނުވީހެވެ. (ނައިފަރު އަޕްޑޭޓް ނިއުސް ޓީމް) މލކ

އިތުރަށް.. »

މުޑަހަނޖެއްގެ ޝަރީޢަތް

ހުސެންބެ (އަސްލުނަމެއްނޫން)އަކީ ކަނބުރެކެވެ. ފަތިސްނަމާދު ކޮށްލައިގެން އައިސް އަސުރުމާގެއާއި ދިމާލުގަ ހުންނަހޮޅުއަށީގަ ޖައްސާލީ ހެދުނުގެ ނާސްތާ ގޭގަ ތައްޔާރު ކުރެވެންދެން ވައި އަނގަ ތަޅާލާށެވެ.  މިހެންއިނދެފަ ހުސެންބެ ގެއަށް ދިޔައީ ސައި ތައްޔާރުވެދާނެ ކަމަށްހިތާ 8:30 ހާއިރުއެވެ . ގެއަށް ދިޔުމުން ހުސެންބެގެ އަންހެނުން ސައިބޯން އަން ނާށޭ ގޮވާލުމުން ކާގެއަށްވަދެ ރަނގަޅަށް ނާސްތާކޮށް ލުމަށްފަހު ވަނީ ކަނބުރުގެއަށެވެ.

މީހަކު ހަދަންބުނެފަވާ ނަގިއްޔެއް ތަޅާލާށެވެ. ކަނބުރުގޭ މަސައްކަތުގަ 11.30 ވަންދެން އުޅެފަ، ފެންވަރާލާށާއި މެންދުރު ނަމާދުކޮށްލުމުގެ ބޭނުމުގައި ފެންވަރަން ދިއައީ އިރުމަތީކޮޅުގަ ފިރިހެނުން ނަމާދުކުރަން ހަދާފަހުންނަ މިސްކިތު ފެންވަޅުން ފެންވަރާލާށާއި އެކުގައެވެ.
 

ފެންވަރައިގެން ،އަންނަން ގެންދިޔަ މުންޑާއި ،ލާންގެންދިޔަ ގަމީހާއި ،ފެން ހިތްކަން ގެންދިޔަ ތުވާލި، މިސްކިތުގެ ހަރިންމާ ފާރުމަތީ ބާއްވާފަ ހުސެންބެ ދަތްއުނގުޅާލުމަށާއި، މޫދުއެރިލަން ފޭބީ މިސްކިތާ ދިމާލުން އަތިރި މައްމައްޗަށެވެ.
މޫދައްއެރި ފީނާލާ،  ގައިއުނގުޅަން ހުއްޓަ،  ހުސެންބެއަށް ފެނުނީ ރާޅުފެންފައް ކައިރިން ދުވަމުންއަންނަ ބޮޑު މުޑަހަންޖެކެވެ. ބަލާކަށްނުހުރެ މުޑަހަނދި ފަހަތުން ހުސެންބެ ދުވަންފެށިއެވެ.  ތޮށިގިރާ ފޫދެމުންއައި ދިޔަވަރުގައެވެ. މުޑަހަނދި އެތަނުގަ ދެބުރެއް ޖަހާލު މަށްފަހު ދިޔައީ ދިއްލާލާ ތުނޑިޔާދިމާލަށެވެ. އެހާހިސާބުން ފެށިގެން ހުސެންބެއަށް މުޑަހަނދި ގެއްލިއްޖެއެވެ.
ދުވަސްވަރަކީ ކަނޑުން މަސް ނުބާނާ ދުވަސްވަރަކަށްވާތީ އެދުވަހު ކަށިމަސް ތުނޑީގެ ގޮނީގަ އެގަޑީގަ ދާއަޅާ ގުރޫޕެއްވެސް ހަރަކާތް ތެރިވަމުން ދިޔައެވެ. ދާއަޅާ، ތަޅައިގަތުމުން އައިސް ދަލުގައި ޖެހުނި ބޮޑު މުޑަހަންޖެކެވެ.  މުޑަހަނދި ފިޔަވާ އެހެން މަސްވެސް ޖެހުނެވެ. މުޑަހަނދި ދަލުގައި ޖެހުމުން ވީއުފަލުން މުޑަހަނދި ކަށިމަސް ތުނޑީ އައިނުގަނޑުމަށްޗައް އެރުވިއެވެ.

ހުސެންބެ ދިގުއަތިރިމަތިން ހިނގަމުން އައިސް ކަށިމަސްތުނޑި އައިނުގަނޑުމަތީ އޮތް މުޑަހަނދި ކައިރިޔަށް ހުޓިފަ ދާއަޅާ ގުރޫޕާއި ދިމާލަށް ބުންޏެވެ.  ތިއައީ އަހަރެން  ގެމުޑަހަންޖެކެވެ. މިއައީ މުޑަހަނދި ބަލައެވެ.
ދާއަޅާގުރޫޕުން ބުނީ މިއީ އަހަރެމެން ދެންމެ ދާއަޅައިގެން ހިފި މުޑަހަންޖެކެވެ. މިހަނދި ހުސެންބެ މުޑަހަންޖަކަށް ވާން ވީގޮތެއް އަހަރެމެން ނަކަށް ނޭންގުނެވެ. ހުސެންބެ ބުންޏެވެ. ތިޔަ ހަނދި ހުރީ މިސްކިތާއި ދިމާލުގަ ދުވެލަ ދުވެލައެވެ. އަހަރެން ފަހައިގަތުމުން އައިސް ކަލޭމެންއަޅާފަހުރި ދަލުގަ ޖެހުނީއެވެ.

އެހެންވީމަ ވާނީއަހަރެން ފަހާލޮޑުކޮށްފަހުރި ހަންޖަކަށެވެ. ދާއަޅާ ގުރޫ ޕުންބުނީ ހުސެންބެ ހަންޖެއް އަހަރެމެން ނުހިފަމެވެ. މިއޮށްދުރައް ހިގާފަ އަޔަތީ ހުސެން ބެއަށްވެސް  ބަހާއިރު  މަސްބުރިއެއް  ދީފާނަމެވެ.
ހުސެންބެ ބުނީ މަސްބުރިއެއް ބެނުމެއް ނޫނެވެ. ބޭނުމީ ހަނދި އޮތްގޮތަށް އެކަށެވެ. ދާއަޅާ ގުރޫޕުމީހުން ބުނީ ހަންޖެއްވެސް އަދި މަސްބުރިއެއްވެސް ދެންނުދޭނަމެވެ. މިހެން ބުނުމުން ހުސެންބެ ހިގައްޖެއެވެ.

ދާއަޅާ ގުރޫޕު މީހުން ހިފިމަސްތައް ކަނޑާ މަސްބަހާ މަސްތައްދޮވެގެން ގެއަށް ދިޔަ ތަނުންފެންވެސްނުވެރިގެން އުޅެނިކޮށް ކޯޓުގެޕިޔޯނު އައިސް ކޯޓަށްދާން ކިޔައިފިއެވެ.
 

އަވަހަށް ފެންވަރާލައިގެން ގުރޫޕް އެންމެން ކޯޓައް ދިޔައިރު ކޯޓުގައި  ހުސެންބެ އިނެވެ. އެދުވަސްވަރު ކޯޓުގައި ހުރީ ނައިފަރު  އަބުދުލް މުހުސިނު ކިޔާ ބޭފުޅެކެވެ.
ދާއަޅާ ގުރޫޕާއި ހުސެންބެ މެޖިސްޓްރޭޓް އިންނެވި މާލަމަށް ވައްދާ ޝަރީއަތް ފެއްޓި އެވެ. މެޖިސްޓްރޭޓް ބުނުއްވިއެވެ.

ކަލޭމެން  މިޝަރީއަތުގެ  މަޖިލީހައް  މިގެނެވުނީ މިއިންނެވި ހުސެންބެގެ މުޑަހަންޖެއް ކަލޭމެން ހިފާ ، ހުސެންބެއަށް  ނުދީގެން އެމައްސަލައިގައެވެ.  ހުސެންބެގެ  މުޑަހަންޖެއް  ކަލޭމެން  ހިފިންތޯ މެޖިސްޓްރޭޓް  މުހުސިނު  މިމީހުންސާ  ސުވާލުކުރިއެވެ.  ދާއެޅި  ގުރޫޕުން އެކަކު މެޖިސްޓްރޭޓްގެ ސުވާލައް ޖަވާބުދާރީވިއެވެ.
 

އަށްސަވާށޭ އަޅުގަނޑުމެން މަނަދޫގެ އިރުމަތީކޮޅުގެ އުތުރު ފަރާތުގަވާ  ދިއްލާލާތުނޑި  ކިޔާތަނުގެ  ގޮނީގައި ދާއަޅާ ތަޅައިގަ ތުމުން ދަލުގައި އައިސް ޖެހުނީ މުޑަހަންޖަކާ އަދިވެސް ތަފާތު ވައްތަރުގެ މަހެވެ. އަޅުގަނޑުމެން ދަލުން މަސްތައް ނައްޓުވާ ހެދިފަހުން މިއިންނެވި  ހުސެންބެ ގޮސް ،ތީ ހުސެންބެ މުޑަހަންޖެކޭ، ދޭށޭ  ބުންޏެވެ.
އެހަނދި   ހުސެންބެގެ ހަންޖެއްކަން  އެގޭނެ ގޮތެއް ނެތިފައި،ކަނޑުތަކާއި،  ފަރުތަކުގަޔާއި  ފަޅުފަޅުގަ، މާތްﷲ ލައްވާފަވާ މަސްމަހަކީ ވަކި މީހެއްގެ އެއްޗަކަށް  ނުވާތީ  މުޑަހަނދި  ހުސެންބެ  އަށް  ނުދިނީއެވެ.
މެޖިސްޓްރޭޓް  ހުސެންބެއާއި  ސުވާލު ކުރިއެވެ.  ހުސެންބެ  ހަންޖެކޭ ތިބުނަނީ ކީއްވެގެންތޯއެވެ.ހުސެންބެ ބުންޏެވެ. އަޅުގަނޑު ދިއައީ މިސްކިތާ ދިމާލުން މޫދައްއެރި ފެންވަރާ ލަން އެދިމާލުން މޫދަށެވެ. އަޅުގަނޑު ފީނާލާފަ ތެދުވިއިރު އެމުޑަހަނދި ހުރީއެދިމާލުން މޫދު ގައި ދުވެދުވެއެވެ. އަޅުގަނޑަށް  މުޑަހަނދި  ފެނުމާއެކު މުޑަހަނދި ފަހައިގަންފީމެވެ. އެތާ ދެބުރެއް ޖަހާލުމަށް ފަހު މުޑަހަނދި ދިއައީ ދިއްލާލާ ތުނޑި އާދިމަލަށެވެ. ގޮސް އެމީހުންއެޅި ދަލުގައި މުޑަހަނދި ޖެހުނީއެވެ.
މެޖިސްޓްރޭޓް މުހުސިނު ހުކުމް އިއްވިއެވެ.

ކަނޑު ފަޅުގައި އުޅޭ މަސްމާހާ މެއްސަކީ ވަކިމީހެއްގެ މިލްކަކަށް ނުވާތީ އެމުޑަހަންޖަކީ ހުސެންބެ ގެއެއްޗެއް  ނޫންކަމަށާއި، އެހަންޖަކީ އެ ހަނދި  ހިފި މީހުންގެ ހައްގެއްކަމަށް ހުކުން އިއްވާ ޝަރީއަތް ނިމުނީއެވެ. މިޝަރިއަތް ކޮށްފައިވަނީ 1990 ގެއަހަރުތަކުގެ ތެރޭގައެވެ   (ނައިފަރު އަޕްޑޭޓް ނިއުސް ޓީމް) ޝއފ .

** މިއީ މަނަދޫ ލައިވް 2012 ޖެނުއަރީ 12 ވަނަ އަދަދުން ނަކަލުކޮށްފައިވާ ލިޔުމެކެވެ. މިލިޔުން މި ހިމަނާލީ މިއީ ނައިފަރު މެޖިސްޓްރޭޓަކު ކުރި ކަމަކަށް ވާތީއެވެ.

އިތުރަށް.. »